Lactoferrine, een pareltje uit melk

De pluspunten van melk
In het huidige havermelktijdperk willen we nog weleens vergeten dat koemelk (maar ook geitenmelk) zeer voedzaam is en meerdere waardevolle nutriënten bevat. En dat havermelk wat dit betreft eigenlijk niet vergelijkbaar is. Naast dat koe- of geitenmelk rijk is aan eiwitten (met bovendien een zeer compleet aminozuurprofiel) bevat het van nature essentiële micronutriënten zoals vitamine B2, vitamine B12, calcium, kalium en jodium. Natuurlijk wil niet iedereen dierlijke producten gebruiken en kan niet iedereen zuivel goed verdragen (bijvoorbeeld vanwege een melkeiwitallergie) en daarom is het prettig dat er tegenwoordig meerdere plantaardige alternatieven verkrijgbaar zijn. Maar van nature bevatten deze gewoon veel minder voedingsstoffen.

Veel belangstelling voor lactoferrine
Wat bij veel mensen niet bekend is, is dat melk (waaronder moedermelk) naast bovengenoemde nutriënten een uniek en ontzettend waardevol eiwit bevat met de naam lactoferrine. Het aantal wetenschappelijke onderzoeken naar de gezondheidseffecten van lactoferrine neemt al jarenlang zeer sterk toe, wat onderstreept hoe groot de belangstelling is voor dit stofje. Het is opmerkelijk dat juist moedermelk de rijkste natuurlijke bron is van lactoferrine. Vast staat dat de weerstand van baby’s beter wordt ondersteund door borstvoeding dan door flesvoeding en er zijn aanwijzingen dat de ruime aanwezigheid van lactoferrine in moedermelk hierbij een belangrijke rol speelt. Sinds het einde van de vorige eeuw is het technisch mogelijk om lactoferrine uit koemelk te halen zodat het in geconcentreerde vorm ingenomen kan worden als supplement, waardoor optimaal geprofiteerd kan worden van de werking van lactoferrine.

Gezondheidseffecten
Het is inmiddels zeer goed aangetoond dat lactoferrine ook bij volwassenen de weerstand ondersteunt en dat het bijdraagt aan een evenwichtige immuunrespons. Lactoferrine kan binden aan receptoren op diverse soorten immuuncellen om te helpen hun rol in het immuunsysteem optimaal te blijven vervullen. Bovendien heeft lactoferrine een prebiotische werking en helpt het bij het behoud van een gezonde samenstelling van het darmmicrobioom. Ook heeft het een gunstige invloed op de darmbarrièrefunctie, doordat het de groei en differentiatie van darmepitheelcellen ondersteunt.

Het belang van een goede ijzerhuishouding
De ijzerhuishouding in het lichaam is iets waar steeds meer aandacht voor is. IJzer zelf is onder meer nodig voor de aanmaak van hemoglobine in rode bloedcellen, wat essentieel is voor het vermogen van de rode bloedcellen om zuurstof te transporteren. Maar een teveel aan ijzer is dan weer niet wenselijk omdat dit aanleiding kan geven tot de vorming van extra vrije radicalen. Bovendien zijn sommige ongunstige micro-organismen afhankelijk van vrij ijzer om zich te kunnen vermeerderen. Vandaar dat het lichaam over diverse mechanismen beschikt om de ijzerhomeostase te handhaven.

De diverse gezondheidseffecten van lactoferrine hangen voor een belangrijk deel samen met de sterke ijzerbindende capaciteit van dit eiwit. Door deze eigenschap kan lactoferrine het volgende voor elkaar krijgen:

• - Het wegvangen van ijzer zodat ongunstige micro-organismen geen kans krijgen
• - Helpen beschermen van cellen tegen oxidatieve schade door een overmaat aan ijzer
• - Binden van ijzer uit voeding en ervoor zorgen dat dit beter opgenomen en benut wordt in het lichaam, wat gunstig is voor de ijzerstatus

Verschil apo- en hololactoferrine en invloed op ijzerstatus
Er wordt onderscheid gemaakt tussen apolactoferrine en hololactoferrine. Van apolactoferrine wordt gesproken als de ijzerverzadiging van het molecuul minder dan 5% bedraagt. Hololactoferrine heeft een ijzerverzadiging van boven de 80%. In lactoferrine-supplementen wordt doorgaans een mengvorm gebruikt, waardoor het percentage in veel gevallen tussen de 10 en 30% ligt. In humane studies waar de invloed van lactoferrine op de ijzerstatus is onderzocht, werd in de meeste gevallen gebruikgemaakt van lactoferrine met een relatief hoog percentage ijzer óf werd daarnaast een los ijzersupplement gegeven. In theorie zou lactoferrine met een laag percentage ijzer ook een positieve invloed op de ijzerstatus kunnen hebben omdat het van nature aanwezige ijzerionen uit voeding bindt en beter opneembaar maakt. Uiteraard is het dan wel nodig dat er voldoende ijzerrijke voedingsmiddelen geconsumeerd worden. Meer onderzoek moet uitwijzen welke vorm van lactoferrine voor deze toepassing het meest effectief is.